Η σεισμική δραστηριότητα της ζώνης Σαντορίνης - Αμοργού 2025

 

- Ηφαιστειολόγος Δρ Janine Krippner

 The English version of this page is here

Τελευταία ενημέρωση: 14 Φεβρουαρίου 2025 (ώρα Νέας Ζηλανδίας)

Ενώ η σεισμική δραστηριότητα είναι σε εξέλιξη στην Σαντορίνη, παρακάτω θα βρείτε σχετικούς σύνδεσμους για ιστοσελίδες και πληροφορίες που θα ανανεώνονται σε πραγματικό χρόνο. Σε συνεργασία με επιστήμονες από όλο τον κόσμο συλλέγουμε σχετικές ερωτήσεις, εντοπίζουμε τυχόν σενάρια παραπληροφόρησης και παρέχουμε πληροφορίες όπου είναι δυνατόν. Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα.

Η δραστηριότητα ειναι πολύπλοκη και συνεχίζει να εξελίσσεται χωρίς να γνωρίζουμε την μελλοντική της έκβαση.  Οι σκέψεις μας είναι με τους κατοίκους των νησιών που βιώνουν τη δραστηριότητα και τους τοπικούς επιστήμονες που εργάζονται ακούραστα για την κατανόηση των φαινομένων.

Ο σκοπός αυτού του blog ειναι καθαρά ενημερωτικός. Δεν κάνουμε προβλεψη της δραστηριότητας, δεν είμαστε παρατηρητήριο. Απλώς προσπαθούμε να διευκολύνουμε την συλλογή και παροχή πληροφοριών.

Αυτή η σελίδα ξεκίνησε στις 14 Φεβρουαρίου 2025 (από τη Νέα Ζηλανδία) και θα συνεχίσει να ανανεώνεται μέχρι να υποδείξω στην κορυφή το πέρας της διαθέσιμης ενημερώτητας.

 

 

Ελληνικές πηγές πληροφοριών

Ενημερώσεις Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας: https://civilprotection.gov.gr/deltia-tupou

 

‘Σάββατο, 08 Φεβρουαρίου 2025

 

Λόγω της αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας στη θαλάσσια στην περιοχή της Ανύδρου, μεταξύ Θήρας και Αμοργού, ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας συγκάλεσε εκ νέου σήμερα το μεσημέρι κοινή συνεδρίαση των δύο Επιτροπών (της Μόνιμης Eπιστημονικής Eπιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου και Μείωσης της Σεισμικής Διακινδύνευσης και της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου του ΟΑΣΠ).

 

Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, παρουσία του Υπουργού Βασίλη Κικίλια, του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Παπαγεωργίου, καθώς και εκπροσώπων της ηγεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος.

 

Μετά την ενδελεχή εξέταση όλων των μέχρι τώρα δεδομένων, διατυπώθηκε ομόφωνα από όλα τα μέλη των Επιτροπών ότι:

 

1. Η σεισμική ακολουθία στη θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου μεταξύ Θήρας και Αμοργού παραμένει σταθερή, με περισσότερους από 800 σεισμούς από την 1η Φεβρουαρίου έως σήμερα με μέγεθος άνω του 3.0 (και με μέγιστο καταγεγραμμένο μέγεθος Μ 5.2).

 

2. ⁠Η τρέχουσα σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή της νήσου Ανύδρου οφείλεται σε υποθαλάσσια ρήγματα με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ και δεν σχετίζεται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα των Καμμένων και του υποθαλάσσιου ηφαιστείου του Κολούμπου.

 

3. ⁠Η σεισμική δραστηριότητα εντός της καλδέρας παραμένει στα ίδια χαμηλά επίπεδα με τις προηγούμενες μέρες.

 

4. Οι Επιτροπές υπενθυμίζουν τα ακόλουθα προληπτικά μέτρα:

 

     Οι πολίτες θα πρέπει:

 

   - να αποφεύγουν τις μεγάλες συναθροίσεις εντός κτιρίων.

 

  - να αποφεύγουν την προσέγγιση σε εγκαταλελειμμένα κτίρια.

 

  - να αποφεύγουν την πρόσβαση και παραμονή στα λιμάνια Αμμουδίου, Αρμένης, Κόρφου και Παλαιού Λιμένα Φηρών.

 

 -να προχωρήσουν σε άρση επικίνδυνων στοιχείων μη δομικής τρωτότητας στα κτίριά τους (βαριά επικρεμάμενα αντικείμενα, ψευδοροφές κλπ) και στο άδειασμα των υδάτων στις κολυμβητικές δεξαμενές (πισίνες).

 

  -να επιλέγουν ασφαλείς διαδρομές κατά τη μετακίνησή τους μέσα στον αστικό ιστό και στο επαρχιακό οδικό δίκτυο, ιδιαίτερα στα σημεία που υπάρχουν έντονες μορφολογικές κλίσεις και είναι πιθανόν να εκδηλωθούν κατολισθητικά φαινόμενα.

 

 -να υπάρχει άμεση απομάκρυνση από τις παράκτιες περιοχές, σε περίπτωση ισχυρής σεισμικής δόνησης.

 

 -Τα σχολεία να παραμείνουν κλειστά μέχρι και την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2025 σε Θήρα, Ίο, Ανάφη και Αμοργό.

Οι Επιτροπές θα συνεδριάσουν εκ νέου την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου στις 18:00.

Σε ότι αφορά στην ενημέρωση των πολιτών σε θέματα αντισεισμικής προστασίας, περισσότερα στοιχεία μπορούν να αναζητηθούν στους δικτυακούς τόπους του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (www.oasp.gr) και του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας  (www.civilprotection.gr).’

 

Κόμβος επικοινωνίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών: https://hub.uoa.gr/

·         Έκτακτη Ανακοίνωση, Παρασκευή 14/2/2025 (σεισμικότητα έως και 13 Φεβρουαρίου 2025) | Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων ΕΚΠΑ

https://hub.uoa.gr/ektakti-anakoinosi-paraskevi-14-2-2025-seismikotita-eos-kai-13-fevrouariou-2025-diepistimoniki-epitropi-diacheirisis-kindynon-kai-kriseon-ekpa/

·          Έκτακτη Ανακοίνωση, Τρίτη 11/2/2025 (σεισμικότητα έως και 10 Φεβρουαρίου 2025) | Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων ΕΚΠΑ

https://hub.uoa.gr/ektakti-anakoinosi-triti-11-2-2025-seismikotita-eos-kai-10-fevrouariou-2025-diepistimoniki-epitropi-diacheirisis-kindynon-kai-kriseon-ekpa/

·         Το ερευνητικό πρόγραμμα SANTORY που μέρος του παρακολουθεί το ηφαίστειο του Κολούμπο: https://www.facebook.com/santoryproject

Συνεντεύξεις με επιστήμονες

·         Εύη Νομικού (καθηγήτρια Φυσικής Γεωγραφίας και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) στην ERTNews: «Δεν έχουμε ενδείξεις για έκρηξη στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο» 12 Φεβρουαρίου 2025: https://www.ertnews.gr/dimosio-vima/arthrografia/eyi-nomikou-sto-ertnews-den-exoume-endeikseis-gia-ekriksi-sto-ypothalassio-ifaisteio-tou-koloumpou/?amp=

·         Νομικού στον ΣΚΑΪ: «Τι μας ανησυχεί για τη μετατόπιση στα επίκεντρα των σεισμών - Ανάλυση με χάρτες», 12 Φεβρουαρίου 2025: https://www.skai.gr/news/greece/nomikou-ston-skai-ti-mas-anisyxei-apo-ti-metatopisi-sta-epikentra-ton-seismon#j32jajmo7qhb9pr4fm3vjextt2f8jcz68

Συμβουλές για το τι πρέπει να κάνετε πριν, κατά τη διάρκεια και έπειτα από έναν σεισμό

Η Ελλάδα σε ολο της το σύνολο είναι μια σεισμογενής χώρα και οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν συχνά μια σεισμική δραστηριοτητα. Είναι πάντα καλή ιδέα, όπου κι αν βρισκόμαστε, να ανανεώνουμε τις αναμνήσεις μας σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε πριν, κατά τη διάρκεια και έπειτα από έναν σεισμό.

https://oasp.gr/odigies-aytoprostasias

 

Ιστοσελίδες που δείχνουν την σεισμικότητα στην περιοχή

·         Σεισμικότητα σε πραγματικό χρόνο τις τελευταίες 24 ώρες από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών: https://www.gein.noa.gr/en/

·         Σεισμοί των τελευταίων 2 ημερών στην Ελλάδα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών: http://www.geophysics.geol.uoa.gr/stations/maps/recent.html

·         Σεισμοί των τελευταίων 166 ημερών στην περιοχή της Σαντορίνης από το Πανεπιστήμιο Αθηνών: http://www.geophysics.geol.uoa.gr/stations/gmaps3/santorini_leaf.php

 

Σχόλια και αναλύσεις από ειδικούς και επιστημονικές ομάδες εκτός Ελλάδας

Ενώ οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να παρέχουν πληροφορίες,  ενδέχεται να μη διαθέτουν όλες τις πληροφορίες ή τα δεδομένα της δραστηριότητας. Καθώς η περίπλοκη κατάσταση εξελίσσεται συνεχώς, παρακαλώ να παρακολουθείτε τις ημερομηνίες που δημοσιεύτηκαν. Προτεραιότητα θα πρέπει να δίδεται πάντα στις πληροφορίες των τοπικών φορέων. Οι παρακάτω σύνδεσμοι προσφέρουν απλά περαιτέρω σχολιασμούς και επεξηγήσεις.

 

·         CSEM EMSC (Centre Sismologique Euro-Méditerranéen, Euro-Mediterranean Seismological Centre) Ακολουθία σεισμών μεταξύ των νησιών Σαντορίνης Αμοργού από τις 27 Ιανουαρίου 2025. Υπάρχει μια ώρα «Τελευταία ενημέρωση» στο επάνω μέρος της σελίδας και στα δεξιά. https://www.emsc-csem.org/Special_reports/?id=351

 

·         Όταν τα ηφαίστεια τρέμουν, μια σύντομη επεξήγηση για τη σεισμικότητα σε ηφαιστειακές περιοχές από την Janine Krippner, 13 Φεβρουαρίου 2025: https://www.teawamutunews.nz/2025/02/when-volcanoes-shake/

 

·         Εθνικό Πανεπιστήμιο Αυστραλίας, «Σμήνος σεισμών» συγκλονίζει τη Σαντορίνη. Θα μπορούσε να επιμείνει για μήνες, 7 Φεβρουαρίου 2025: https://science.anu.edu.au/news-events/news/earthquake-swarm-shaking-santorini-it-could-persist-months

 

·         GFZ Helmholtz Center for Geosciences, Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τους σεισμούς κοντά στη Σαντορίνη, 7 Φεβρουαρίου 2025: https://www.gfz.de/en/press/news/details/fragen-und-antworten-zu-den-erdbeben-bei-santorini

 

·         Ενημέρωση INGV (Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας στην Ιταλία), 5 Φεβρουαρίου 2025: https://ingvterremoti.com/2025/02/05/i-terremoti-a-santorini-isole-cicladi-grecia-febbraio-2025/

 

·         Επεξήγηση σμήνους σεισμών από Judith A Hubbard και Kyle Bradley, 4 Φεβρουαρίου 2025: https://earthquakeinsights.substack.com/p/earthquake-swarm-beneath-the-aegean

 

Παραπληροφόρηση

·         Ανάρτηση ιστολογίου από την Janine σχετικά με τον τρόπο αναγνώρισης AI/ψευδών βίντεο της έκρηξης της Σαντορίνης, 13 Φεβρουαρίου 2025: https://inthecompanyofvolcanoes.blogspot.com/2025/02/volcano-misinformation-gets-tricky-with.html

·         Ένα άρθρο για την τεχνητή νοημοσύνη και την παραπληροφόρηση μέσω εικόνων στις 12 Φεβρουαρίου 2025: https://www.euronews.com/my-europe/2025/02/12/santorini-targeted-by-fake-volcano-eruption-videos

·         Ένα άρθρο που αντιμετωπίζει την παραπληροφόρηση μέσω εικόνων, 4 Φεβρουαρίου 2025: https://www.yahoo.com/news/old-photo-mount-etna-eruption-161223722.html

 

Σχετικές ερωτήσεις

- Τι σημαίνει ότι «ρευστά» κινούνται στον φλοιό;

Εάν κάτι κινείται κάτω από την επιφάνεια, μπορεί να είναι μάγμα, υγρά ή αέρια. Τα υγρά μπορεί να είναι ένα μείγμα νερού και άλλων συστατικών όπως το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) που απελευθερώνεται από το μάγμα. Μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος και εκ των υστέρων επεξεργασία στα σήματα για να καταλάβουμε τι τα προκάλεσε αρχικά. Περισσότερες πληροφορίες: https://www.teawamutunews.nz/2025/02/when-volcanoes-shake/

 

- Τι είναι ένα σεισμικό σμήνος;

Υπάρχει μια επεξήγηση here (4 Φεβρουαρίου 2025):

 

- Πόσο πιθανό είναι αυτή η σεισμική δραστηριότητα να προκαλέσει μια ηφαιστειακή έκρηξη;

Με τη συνεχιζόμενη πολύπλοκη σεισμικότητα, η δραστηριότητα εξακολουθεί να εξελίσσεται και δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει πιθανότητα έκρηξης. Τα δύο ηφαίστεια που αναφέρονται στα μέσα ενημέρωσης είναι η Σαντορίνη, με δύο ηφαιστειακά νησιά στο κέντρο - τη Νέα Καμένη και την Παλαιά Καμένη, και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο βορειοανατολικά της Σαντορίνης.

Ακόμη και όταν το μάγμα κινείται προς την επιφάνεια, αυτό δεν σημαίνει ότι θα φτάσει σε αυτήν και θα εκραγεί. Αντί αυτού μπορεί να παραμείνει απλώς μια διείσδυση - μάγμα που ανεβαίνει μέσα από τον φλοιό αλλά σταματάει και δεν εκρήγνυται. Ακόμα και αν βλέπαμε καθαρά μαγματικά σήματα στα σεισμολογικά δεδομένα, δεν μπορούμε να πούμε τι είδους έκρηξη θα συμβεί, πότε θα ξεκινήσει ή πόσο μεγάλη θα είναι.

Για να προβλέψουμε μια έκρηξη χρησιμοποιούμε μια σειρά τεχνικών παρακολούθησης, ωστόσο, πολύ χρήσιμο είναι να έχουμε παρακολουθήσει μια προηγουμένη έκρηξη στο συγκεκριμένο ηφαίστειο, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα πώς συμπεριφέρεται.

Υπάρχουν πρόσθετες προκλήσεις για την παρακολούθηση ηφαιστειακών περιοχών που βρίσκονται κάτω από τη θάλασσα. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μεθόδους δορυφορικής παρακολούθησης για να ανιχνεύσουμε την παραμόρφωση (κίνηση του εδάφους), αυξήσεις θερμοκρασίας, φυσικές αλλαγές ή εκπομπές αερίων που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα. Είναι πιο δύσκολο να εγκαταστήσουμε και να συντηρήσουμε εξοπλισμό παρακολούθησης, δεν έχουμε εικόνα του ηφαιστείου και δεν μπορούμε εύκολα να μετρήσουμε τα αέρια που εκλύονται.

Οι ειδικοί έχουν σεισμικά δεδομένα, αλλά μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να αποκωδικοποιήσουμε όλες τις ενδείξεις που μας δίνει ένα ηφαίστειο για το τι συμβαίνει.

Θα συνεχίσουμε να περιμένουμε ενημερώσεις από τους τοπικούς επιστήμονες.

 

Μερικές πληροφορίες σχετικά με τις προσπάθειες παρακολούθησης του Κολούμπο

Υπάρχει αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο Κολούμπο; Οι επιστήμονες σαρώνουν την περιοχή με ειδικά όργανα, 13 Φεβρουαρίου 2025: https://www.skai.gr/news/greece/seismoi-santorini-elegxoun-to-ifaisteio-koloumpo-kai-ta-rigmata-gia-aeria

 

Ερευνητικές εργασίες με χρήσιμες πληροφορίες

Andinisari et al., 2021. Σεισμικότητα κατά μήκος της ζώνης Σαντορίνης-Αμοργού και η σχέση της με την ενεργή τεκτονική και την κατανομή ρευστών